UM Skoczów - www.skoczow.pl

MUZEUM SARKANDROWSKIE WPROWADZA HELENĘ MOLAK DO PANTEONU GÓRNOŚLĄSKIEGO W KATOWICACH

 

Z rekomendacji Muzeum Parafialnego im. św. Jana Sarkandra w Skoczowie, Helena Molak z Goleszowa została włączona w 2023 roku do Panteonu Górnośląskiego w Katowicach w poczet wielkich osobowości Śląska minionego stulecia.

 

HELENA MOLAK - ŁĄCZNICZKA WINCENTEGO WITOSA, SOCJOLOG, SPOŁECZNIK, DZIAŁACZKA RUCHU LUDOWEGO

Obecny czas jest wyjątkowy, ponieważ krzyżują się w jednym momencie dwie historyczne rocznice, które stają się dla Ziemi Śląskiej, w tym Ziemi Cieszyńskiej, ważną i doniosłą cezurą czasową, przez którą przyszłe pokolenia będą na nas spoglądać. Nowe pokolenie będzie wyrastało i czerpało z tego, co im pozostawimy  w dziedzictwie duchowo-materialnym. Dlatego naszym zadaniem, a nawet można powiedzieć więcej, naszym obowiązkiem, jest pozostawienie i przekazanie tego, co najcenniejsze – PAMIĘCI O WIELKICH SYNACH I CÓRKACH ZIEMI CIESZYŃSKIEJ.

KATOWICE

19 czerwca 2022 roku został uroczyście otwarty Panteon Górnośląski, mieszczący się w podziemiach Archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach. W otwarciu uczestniczyli przedstawiciele władz państwowych, wojewódzkich, samorządowych, kościelnych, instytucji kultury, środowisk naukowych oraz społecznych. Powołana instytucja kultury jest pomnikiem upamiętniającym powrót Górnego Śląska do II Rzeczypospolitej w 1922 roku, jak również formą uznania i podziękowania dla wybitnych osób za wierność i poświecenie dla Małej Ojczyzny. Panteon Górnośląski w Katowicach to miejsce, które stanowi żywy pomnik uwieczniający dokonania ludzi zasłużonych. W momencie inauguracji instytucji zaprezentowanych było 166 osób, w tym Wojciech Korfanty, Krystyna Bochenek, kard. August Hlond, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki oraz profesor Jan Herma.

W najbliższą sobotę, 24 czerwca br., w pierwszą rocznicę owocnej działalności tej jakże ważnej instytucji, odbędzie się uroczyste wprowadzenie nowych postaci do Panteonu Górnośląskiego – na rzecz wspólnego dobra jakim jest PAMIĘĆ I TOŻSAMOŚĆ TEJ ŚLĄSKIEJ ZIEMI – BĘDĄCEJ NASZYM OJCOWSKIM DOMEM.

GOLESZÓW

Drugą, ważną rocznicą na osi czasu, jest podjęta w tym roku uchwała Rady Powiatu Cieszyńskiego, iż rok 2023 jest rokiem najstarszego osadnictwa na Śląsku Cieszyńskim, potwierdzonego w źródłach historycznych. Niniejsza uchwała jest wyrazem szacunku wobec bogatej historii Śląska Cieszyńskiego, w tym historii miejscowości, która od zarania kształtuje obraz dzisiejszego powiatu cieszyńskiego. Najstarsze dokumenty, pokazujące istnienie osad na terenie Księstwa Cieszyńskiego pochodzą z XIII wieku. Należy do nich dokument wystawiony przez biskupa wrocławskiego Wawrzyńca w 1223 roku, dla klasztoru norbertanek z Rybnika, w którym wymienionych zostało sześć miejscowości, leżących dzisiaj w granicach administracyjnych powiatu cieszyńskiego. Wśród dostojnych jubilatów jest Goleszów – obchodzący 800-lecie.

Czas jubileuszów, a w szczególności historycznego jubileuszu Goleszowa, uświadamia nam, że największą wartością są mieszkańcy - ich życie oddane dla idei, dla drugiego człowieka. Bo w życiu chodzi przecież o coś więcej niż o samo życie, chodzi też o wartości. Poprzez indywidualne życiorysy, tworzy się wspólną historię.

Goleszów ma się czym poszczycić, ponieważ z tej rolniczej ziemi, mamy aż dwóch przedstawicieli w Panteonie Górnośląskim. A są to: Helena Molak – kurierka Wincentego Witosa i prof. Jan Herma – rzeźbiarz ekumeniczny.

Helena Molak, z domu Niemiec – działaczka Ruchu Ludowego, kurierka Wincentego Witosa. Po procesie brzeskim Wincenty Witos udał się na emigrację    do Czechosłowacji. Powstała wtedy konieczność stałego przekazywania informacji pomiędzy prezesem Stronnictwa Ludowego a ludowcami w Polsce. Helena Niemcówna, w tym czasie kilkunastoletnia dziewczyna, została kurierką Witosa. Przewoziła listy i dokumenty oraz stenografowała wiadomości ustne. Po wybuchu wojny, w 1939 roku, w domu rodzinnym Heleny w Goleszowie, pod numerem 301 (obecnie ul. Lotnicza 1), powstał pierwszy na tym terenie punkt konspiracyjny zbierania informacji z Generalnej Gubernii i Śląska, które następnie drogą radiową z Zaolzia były przekazywane do Rządu Polskiego na emigracji. Helena pełniła funkcję jednego z łączników. W dalszych latach wojny była łączniczką ruchu ludowego pomiędzy Śląskiem Cieszyńskim a Krakowem, przechodziła przez zieloną granicę, kolportowała prasę konspiracyjną: „Odra i Nissa” oraz „Jutrzenka”, rozprowadzała książki i podręczniki polskie.

W 1942 r. Helena Molak weszła w skład „trójki roboczej” kierownictwa Roch-a (Ruch Oporu Chłopów) na podokręg śląski. Dostarczała zapomogi dla nauczycieli polskich z Cieszyna. Pomagała wielu ludziom w utrzymywaniu ducha polskości    w trudnym czasie okupacji na terenie Śląska i w utwierdzaniu przekonania o przynależności Śląska Cieszyńskiego do Polski. Była członkinią Ludowego Związku Kobiet i Batalionów Chłopskich. Zaangażowała się również w dostarczanie żywności dla Żydów w cieszyńskim getcie. Od sierpnia 1941 roku brała udział  w przekazywaniu dla więźniów w Auschwitz lekarstw pozyskiwanych od lekarzy ze szpitala cieszyńskiego.

Po wojnie Helena Molak uczestniczyła w organizowaniu struktur Polskiego Stronnictwa Ludowego. Była delegatką na I Kongres PSL w Krakowie w 1945 roku. Brała udział w zakładaniu Związku Młodzieży Wiejskiej WICI na Śląsku. W kwietniu 1945 roku, jako pierwsza spośród działaczy ludowych, pojechała z Krakowa do Wierzchosławic, by po wojnie odnowić kontakt z Wincentym Witosem. Po roku 1989, w czasie odradzania się Polskiego Stronnictwa Ludowego, Helena Molak prowadziła aktywną działalność na rzecz jego jedności. Była członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego, Koła w Goleszowie

Muzeum Parafialne im. św. Jana Sarkandra w Skoczowie wprowadza już drugą osobę do Panteonu Górnośląskiego w Katowicach. Rok temu, na otwarcie instytucji, wśród Wielkich Ślązaków, znalazł się profesor Jan Herma. Muzeum Sarkandrowskie, rozpoznając wyjątkowy czas, opracowało i otworzyło w roku 100. rocznicy powrotu Górnego Śląska do Macierzy „Skoczowski szlak Prof. Jana Hermy”. Szlak ten jest uzupełnieniem już dwóch istniejących skoczowskich szlaków osobowych, a są to: „Szlak św. Jana Sarkandra” oraz „Szlak Gustawa Morcinka”.