PRZEMOC W RODZINIE
Gdzie szukać pomocy?
___________________________________________
Zgodnie z definicja zaczerpniętą z Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie - należy przez to rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą”.
Fazy przemocy
Na cykle przemocy składają się trzy następujące po sobie fazy:
➢ Faza narastania napięcia: Pierwsza faza cyklu przemocy charakteryzuje pojawienie się coraz więcej sytuacji konfliktowych oraz wyczuwalny wzrost napięcia w związku. Partner staje się drażliwy, każdy drobiazg wyprowadza go z równowagi, jest ciągle spięty i poirytowany. Swoje emocje wyładowuje na partnerce; może mieć to charakter: ciągłej krytyki, poniżania, wyzywania, prowokowania kłótni. Sprawca sprawia wrażenie, jakby nie panował nad swoim gniewem. W tej fazie partner może (niekoniecznie) więcej pić alkoholu, przyjmować narkotyki lub inne substancje odurzające. Nierzadko ofiara sama usprawiedliwia postępowanie partnera, uznając, że „miał zły dzień w pracy”, „pokłócił się z szefem” albo obwinia siebie i rodzinę: „mogłabym być lepszą żoną”, „syn faktycznie jest za głośno”, „nie gotuję tak dobrze jak jego mama”. Już ten etap może powodować u ofiary dolegliwości psychosomatyczne: bóle głowy, brzucha, bezsenność.
➢ Faza ostrej przemocy: W drugiej fazie następuje eskalacja przemocy. Zachowanie sprawcy przemocy staje się coraz bardziej nieprzewidywalne, gwałtowne, często wpada w szał. Wybuchy gniewu mogą wywołać nawet drobne zdarzenia, zachowania; np.: pomylenie drogi w czasie jazdy, niewłaściwy ton rozmówcy, zakup niewłaściwego produktu. Dochodzi do eksplozji zachowań agresywnych, które mogą objawiać się biciem, kopaniem, grożenie bronią, duszeniem, szydzeniem, poniżaniem i innymi zachowaniami. Często takiemu zachowaniu towarzyszą wulgaryzmy. Najczęściej osoba doznająca przemocy stara się zrobić wszystko, żeby uspokoić partnera i ochronić siebie. Jednak bez względu na to, co zrobi: przeprasza, stara się uspokoić partnera, jest miła, uprzejma, biernie poddaje się stosowanej przemocy, nie przynosi to oczekiwanego efektu.
➢ Faza miodowego miesiąca: To ostatnia faza cyklu i jak nazwa wskazuje jawi się jako faza unormowania, a wręcz polepszenia relacji. Sprawca przeprasza za swoje zachowanie, odczuwa skruchę, wręcz wstyd, obiecuje poprawę, snuje plany na przyszłość. W tym okresie bywa czuły, troskliwy, zapewnia o miłości, usprawiedliwia swoje zachowanie; nierzadko kupuje prezenty, kwiaty. Okazuje ofierze swoje zainteresowanie, uwagę. Bardzo często w czasie tej fazy, sprawca pokazuje się z ofiarą wśród rodziny, znajomych aby pokazać, że relacje są poprawne. Ofiara zaczyna wierzyć, że sprawca się zmienił, a przemoc była jedynie incydentem, który już z całą pewnością się nie powtórzy.
______________
Cykle mogą trwać nawet kilka, kilkanaście lat. Z czasem powyższe cykle ulegają modyfikacji; zwykle fazy „miodowego miesiąca” skracają się, a fazy narastającego napięcia i gwałtownej przemocy wydłużają się i przebiegają bardziej dramatycznie, intensywnie. Finalnie faza „miodowego miesiąca” zanika całkowicie i pozostają tylko dwie fazy. Cykliczność przemocy sprawia, że ofiarom trudno jest podjąć działania mające na celu zatrzymanie przemocy.
Formy przemocy w rodzinie
Przemoc fizyczna - to intencjonalne zachowanie powodujące uszkodzenie ciała lub niosące takie ryzyko. Przykład: popychanie, szarpanie, ciągnięcie, szturchanie, klepanie, klapsy, ciągnięcie za uszy, włosy, szczypanie, kopanie, bicie ręką, pięścią, uderzenie w twarz, przypalanie papierosem, duszenie, krępowanie ruchów, parzenie, polewanie substancjami żrącymi itp.
Przemoc psychiczna - zawiera przymus i groźby. Przykład: obrażanie, wyzywanie, osądzanie, ocenianie, grożenie, krytykowanie, straszenie, wyśmiewanie, szantażowanie, nieliczenie się z uczuciami, krzyczenie, oskarżanie, obwinianie, oczernianie, krzywdzenie zwierząt, czytanie osobistej korespondencji, ujawnianie tajemnic, lekceważenie, itp.
Przemoc seksualna - to polega na zmuszaniu osoby do aktywności seksualnej wbrew jej woli, kontynuowaniu aktywności seksualnej, gdy osoba nie jest w pełni świadoma, bez pytania jej o zgodę lub gdy na skutek zaistniałych warunków obawia się odmówić. Przykład: wymuszanie pożycia, obmacywanie, gwałt, zmuszanie do niechcianych praktyk seksualnych, wymuszanie kontaktu seksualnego z osobami trzecimi, nieliczenie się z życzeniami partnerki/ partnera, komentowanie szczegółów anatomicznych, krytyka zachowań seksualnych drugiej, strony, ocenianie sprawności seksualnej, wyglądu, itp.
Przemoc ekonomiczna - w najczęstszej swej postaci będzie polegała na pozbawianiu środków lub stwarzaniem takich warunków, w których nie są zaspokajane niezbędne dla przeżycia potrzeby. Przykłady: zakazywanie lub utrudnianie podjęcia lub wykonywania pracy, wydzielanie pieniędzy na potrzeby rodziny pod warunkami, zabieranie pieniędzy, zabieranie produktów i artykułów do życia, odmowa pójścia do pracy lub łożenia na utrzymanie rodziny, dysponowanie wspólnymi pieniędzmi, bez konsultacji z partnerką, itp.
Zaniedbanie - naruszenie obowiązku do opieki ze strony osób bliskich; najczęściej w stosunku do dzieci, osób starszych i chorych. Przykłady: niepodawanie niezbędnych leków, brak dostarczania odpowiedniego pożywienia, schronienia i ubioru, brak wsparcia emocjonalnego, doprowadzenie dziecka/chorego do stanu wychudzenia, wycieńczenia, itp.
Formy pomocy
Na bazie Ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie przemoc w rodzinie - osobie dotkniętej przemocą w rodzinie udziela się bezpłatnej pomocy, w szczególności w formie:
1) poradnictwa medycznego, psychologicznego, prawnego, socjalnego, zawodowego i rodzinnego;
2) interwencji kryzysowej i wsparcia;
3) ochrony przed dalszym krzywdzeniem, przez uniemożliwienie osobom stosującym przemoc korzystania ze wspólnie zajmowanego z innymi członkami rodziny mieszkania oraz zakazanie kontaktowania się i zbliżania się do osoby pokrzywdzonej;
4) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie bezpiecznego schronienia w specjalistycznym ośrodku wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie;
5) badania lekarskiego w celu ustalenia przyczyn i rodzaju uszkodzeń ciała związanych z użyciem przemocy w rodzinie oraz wydania zaświadczenia lekarskiego w tym przedmiocie;
6) zapewnienia osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, która nie ma tytułu prawnego do zajmowanego wspólnie ze sprawcą przemocy lokalu, pomocy w uzyskaniu mieszkania. Przemoc wobec członka rodziny można zgłosić do określonych służb, instytucji i podmiotów.
POLICJA tel.: 997 tel: 112
Zadania Policji, m.in.: - ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra; wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń, działania profilaktyczne w celu ograniczenia popełniania przestępstw i wykroczeń, a także wszelkim zachowaniom kryminogennym, współpraca w tym zakresie z innymi podmiotami.
Prokuratura
Zakres obowiązków, m.in: - prowadzenie lub nadzorowanie postępowania przygotowawczego w sprawach karnych oraz sprawowanie funkcji oskarżyciela publicznego przed sądami; - sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem postanowień o tymczasowym aresztowaniu oraz innych decyzji o pozbawieniu wolności; - prowadzenie badań w zakresie problematyki przestępczości oraz jej zwalczania i zapobiegania oraz współpracę z określonymi podmiotami, w zakresie prowadzenia badań dotyczących problematyki przestępczości, jej zwalczania i zapobiegania oraz kontroli;
Ośrodek pomocy społecznej/gminny zespół interdyscyplinarny do spraw przeciwdziałania przemocy w rodzinie
Zadaniem Zespołu jest podejmowanie działań mających na celu ochronę osób doznających przemocy w rodzinie w tym realizacją procedury Niebieskiej Karty.
Ośrodek interwencji kryzysowej
www.interwencjakryzysowa.pl
Np.: Podbeskidzki Ośrodek Interwencji Kryzysowej
ul. Piękna 2, Bielsko-Biała
tel: 33 814 62 21;
www.poik.bielsko.pl
Możliwe formy pomocy dziecku i rodzinie: – konsultacja psychologiczna, – terapia indywidualna dzieci, – konsultacje wychowawcze, – terapia indywidualna – dorosłych, nocleg, – pomoc prawna.
Specjalistyczny ośrodek wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie
Np.: Specjalistyczny Ośrodek Wsparcia dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Przystań"
ul. Juliana Zubrzyckiego 36, 41-605 Świętochłowice
tel. 32 345 21 65
www.sow-swietochlowice.pl
Realizowanie programu korekcyjno – edukacyjnego, który przeznaczony jest dla osób dorosłych, zarówno dla kobiet jak i mężczyzn stosujących przemoc wobec swoich bliskich, jak również do par i małżeństw , w których dochodzi do gwałtownych konfliktów.
Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie "Niebieska Linia" IPZ
e-mail:pogotowie@niebieskalinia.pl
tel: 22 668 70 00
0 801 12 00 02
www.niebieskalinia.pl
Telefon przeznaczony jest dla ofiar i świadków przemocy w rodzinie; telefon czynny od poniedziałku do soboty w godzinach 10.00–22.00 oraz w niedzielę 10.00–22.00.
Dziecięcy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka
tel: 800 12 12 12
Telefoniczna linia interwencyjna dla dzieci i młodzieży. Zadaniem Dziecięcego Telefonu Zaufania jest ochrona dzieci przed krzywdzeniem w celu zapewnienia im bezpiecznego dzieciństwa. Pedagodzy, psychologowie i prawnicy udzielają niezbędnego wsparcia wszystkim dzwoniącym dzieciom. Przy użyciu numeru interwencyjnego osoby dorosłe mają możliwość zgłaszać problemy dzieci, zaobserwowania rażących zaniedbań względem nich.
Fundacja „Dajemy Dzieciom Siłę” telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
www.fdds.pl tel: 116 111
Celem fundacji jest ochrona dzieci przed krzywdzeniem i wykluczeniem społecznym oraz niesienie pomocy dzieciom, rodzinom i osobom w sytuacjach kryzysowych, a także wspieraniu inicjatyw na rzecz ochrony praw dziecka oraz na rzecz zapobiegania wykluczeniu społecznemu.
Nieodpłatna pomoc prawna, porady obywatelskie i mediacja www.darmowapomocprawna.ms.gov.pl
- poinformowanie osoby fizycznej, zwanej dalej „osobą uprawnioną”, o obowiązującym stanie prawnym oraz przysługujących jej uprawnieniach lub spoczywających na niej obowiązkach, w tym w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym, administracyjnym, sądowym lub sądowoadministracyjnym - wskazanie osobie uprawnionej sposobu rozwiązania jej problemu prawnego, - sporządzenie projektu pisma w sprawach, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyłączeniem pism procesowych w toczącym się postępowaniu przygotowawczym lub sądowym i pism w toczącym się postępowaniu sądowoadministracyjnym, - nieodpłatną mediację (w 2019 roku fakultatywnie, a od 2020 roku obligatoryjnie), - sporządzenie projektu pisma o zwolnienie od kosztów sądowych lub ustanowienie pełnomocnika z urzędu w postępowaniu sądowym lub ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego w postępowaniu sądowoadministracyjnym oraz poinformowanie o kosztach postępowania i ryzyku finansowym związanym ze skierowaniem.
PAMIĘTAJ! Osoba doznająca przemocy w rodzinie nie jest odpowiedzialna za to, że partner/partnerka stosuje przemoc. Odpowiedzialność za swoje zachowanie ponosi jedynie osoba, która się go dopuszcza.
___________________________________________
Niniejsza ulotka informacyjna nie stanowi wiążącej porady prawnej albowiem takowa winna być dostosowana do indywidualnego stanu faktycznego. ___________________________________________
Sfinansowano ze środków otrzymanych z Powiatu Cieszyńskiego pochodzących z budżetu państwa
